ថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យអក្សរសាស្ត្រខ្មែរណាមបូខេត្តឃ្លាំង សូមស្វាគមន៍ប្រិយមិត្ត: គម្រោងទូទៅនៃការសិក្សាអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍

គម្រោងទូទៅនៃការសិក្សាអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ (ថ្នាក់ទី៩)

ក្នុងអត្ថបទនីមួយៗ អ្នកនិពន្ធបានចងក្រងឡើងសុទ្ធតែបង្កប់នូវអត្ថន័យ មូលន័យ ឬប្រធានបទដើម្បីបង្កើតឲ្យមានអត្ថបទរឿងដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាព សង្គម ។
១. មូលន័យ និង មូលបញ្ហា
ក. មូលន័យ គឺជាប្រធានបទនៃរឿងទាំងមូលដែលក្តោបខ្លឹមសារអត្ថបទ ។
ឧទាហរណ៍

រឿងឪពុករើសកូនប្រសារ មូលន័យគឺ សេចក្តីអំណត់ សេចក្តីតស៊ូ ។
រឿងកុមារកំព្រា មូលន័យគឺ សេចក្តីព្យាយាម ។
រឿងកុលាបប៉ៃលិន មូលន័យគឺ ខ្លួនទីពឹងខ្លួន ។
រឿងធនញ្ជ័យ មូលន័យគឺ ប្រាជ្ញាជាអាវុធ ។

ខ. មូលបញ្ហា គឺជាបញ្ហាតូចៗនៅក្នុងរឿងដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីមូលន័យ ។
ឧទាហរណ៍ ៖ រឿងកុលាបប៉ៃលិន មូលបញ្ហានៃ រឿងនេះគឺ ៖

ការរកការងារធ្វើរបស់ចៅចិត្រ ។
ការតស៊ូព្យាយាមជំនះរាល់ឧបសគ្គ ។
ការបំពេញកាតព្វកិច្ចជាកូនកត្តញ្ញូ ។

២. ផ្នែកអរិយធម៌
ផ្នែកអរិយធម៌ មានបី ៖
ក. វប្បធម៌

ការសិក្សារស់នៅ (លើកយកបញ្ហានៃការសិក្សាអប់រំ)
ជំនឿ (លើកយកបញ្ហានៃជំនឿ)
សាសនា (លើកយកបញ្ហានៃសាសនា)
ទំនៀមទម្លាប់ និង ប្រពៃណី (លើកយកបញ្ហានៃទំនៀមទម្លាប់)

ឧទាហរណ៍ ៖ ក្នុងអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ អ្នកនិពន្ធតែងតែបង្ហាញឲ្យឃើញពីវប្បធម៌ ។
ខ. សង្គមធម៌
អ្នកនិពន្ធតែងតែបង្ហាញពីសេដ្ឋកិច្ច គមនាគមន៍ (ជើងគោក ជើងទឹក ជើងអាកាស) សុខាភិបាល និង ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ។
ឧទាហរណ៍៖ រឿងកុលាបប៉ៃលិនបង្ហាញពីសង្គមធម៌នៅសម័យកាលនោះយ៉ាងច្បាស់លាស់ ។
គ. នយោបាយ
នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ អ្នកនិពន្ធតែងតែបង្ហាញនយោបាយពីរ គឺ៖

ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេស ។
ទំនាក់ទំនងក្រៅប្រទេស ។

៣. ផ្នែកសិល្ប៍ដំណែងនិពន្ធ (វិធីតែងរបស់អ្នកនិពន្ធ)
ក. អត្ថរូប ៖ រូបរាងនៃអត្ថបទ បែងចែកជាបីគឺ ៖

១. ផ្តើមរឿង
២. តួរឿង
៣. បញ្ចប់រឿង

រចនាបថ ៖ អត្ថបទខ្លះ អ្នកនិពន្ធសរសេរជាពាក្យរាយ ហើយអត្ថបទខ្លះទៀតសរសេរជាពាក្យកាព្យ ឬសរសេរជាពាក្យពេចន៍សាមញ្ញ (ងាយយល់) ឬពាក្យបាលីសំស្ក្រឹត (ពិបាកយល់) ។
១. ផ្តើមរឿង
អត្ថបទនីមួយៗ អ្នកនិពន្ធប្រើវិធីផ្តើមរឿងផ្សេងៗគ្នា ជួនកាលផ្តើមរឿងដោយ កាលពីព្រេងនាយកាលពីយូរលង់ណាស់មកហើយ ឬលើកយកទិដ្ឋិភាពនៃទេសភាពនានា ដូចជា ក្នុងរាត្រីកាល ក្រោមពន្លឺព្រះច័ន្ទ រសៀលថ្ងៃជ្រេរ ក្រៅពីនេះអ្នកនិពន្ធអាចនឹងប្រើ សញ្ញា [---] នេះដើម្បីភ្ជាប់ទៅនឹងសាច់រឿងតែម្តង ។
២. តួរឿង
ពណ៌នាវិធី ៖ ជាវិធីរៀបរាប់ពីសកម្មភាព ឬទិដ្ឋភាពរបស់អ្នកនិពន្ធ ។
សំវាទវិធី ៖ ជាវិធី សន្ទនា ។
ឯកវាទវិធី ៖ ជាវិធី ដែលអ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញតួអង្គគិតតែឯង ។
បដិវិធី ៖ ជាវិធីផ្ទុយ ឬប្រឆាំងរបស់តួអង្គសម្តែង ។
អនុលោមវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធដាក់ឲ្យតួអង្គធ្វើតាមមិន ជំទាស់ ។
សន្ទេហវិធី ៖ ជាវិធីងឿងឆ្ងល់ ដែលអ្នកនិពន្ធតែងតែសរសេរ លាក់កំបាំងដោយធ្វើឲ្យអ្នកសិក្សាមានការងឿងឆ្ងល់ ។
ហាសវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធបង្ហាញអំពីកំប្លុកកំប្លែង ។
ឧបមាវិធី៖ ជាវិធីប្រៀបប្រដូច។
វឌ្ឍមានវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធពន្លេចពីរឿងតូចទៅរឿងធំ ឬ ក៏បង្ហាញពីមុខមាត់តួអង្គ ទាំងសកម្មភាព ។
វចនៈវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធប្រើពាក្យសម្តី (ភាសាខ្មែរ ឬ បាលី សំស្ក្រឹត ឬភាសាបរទេស) ។
ប្រលោបវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធបង្ហាញពីការលួងលោម ឬអង្វរករ របស់តួអង្គ ។
ទារុណវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធបង្ហាញពីការធ្វើទារុណកម្ម ។
ឧបទេសវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធធ្វើការបង្ហាញអំពី ការអប់រំណែនាំ ផ្តល់ដំបូន្មាន ។
រចនាវិធី ៖ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធ និពន្ធរឿងឡើងដោយប្រើជាឃ្លាប្រយោគជាកាព្យ ឬ ជាពាក្យរាយ។
៣. បញ្ចប់រឿង ជាវិធីមួយដែលនិពន្ធបង្ហាញពីលទ្ធផលចុងក្រោយរបស់តួអង្គនីមួយៗ ។
(ឈ្នះ ទៅជាចាញ់, រស់ ទៅជាស្លាប់, មាន ទៅជាក្រ, បែកបាក់ ទៅជាជួបជុំ, ល្អ ទៅជាអាក្រក់, ទុក្ខ ទៅជាសុខសប្បាយ, សប្បាយ ទៅជាវេទនា ជាដើម)
ឧទាហរណ៍ ៖

រឿងទឹកចិត្តកូឡាំង អ្នកនិពន្ធបញ្ចប់រឿងដោយឲ្យតួអង្គដែលមានសេចក្តីសុខពីដើមដល់ចុងក្រោយជួបការលំបាក ។
រឿងធនញ្ជ័យ អ្នកនិពន្ធបានឲ្យតួអង្គជ័យស្លាប់ដោយសារជម្ងឺ ។

ខ. អត្ថរស ៖ និយាយពីតម្លៃនៃរឿង ឬអត្ថបទដែលមាន ៖
- តថរស ៖        បង្ហាញពីព្រឹត្តិការណ៍ដែលមានពិតនៅក្នុងសង្គម និងតាមរយៈនៃរឿងនីមួយៗ ។
ឧទាហរណ៍៖    រឿងកុលាបប៉ៃលិន បង្ហាញឲ្យឃើញពីការតស៊ូ អំណត់ ព្យាយាម ។
- សច្ចរស ៖       បង្ហាញអំពីអំពើត្រឹមត្រូវសុចរិតទៀងត្រង់ ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងកុលាបប៉ៃលិន បានអប់រំឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើល្អ ដូចជាតួអង្គចៅចិត្រជាដើម ។
                        រឿងធនញ្ជ័យបានបង្ហាញថា មាន់ញីពិតជាមានពង ឯមាន់ឈ្មោលគ្មានពងទេ។
- កុសលរស ៖ បង្ហាញឲ្យឃើញអំពីអំពើល្អ តែងតែឈ្នះអំពើអាក្រក ។
ឧទាហរណ៍ ៖ រឿងកុលាបប៉ៃលិន ចៅចិត្រធ្វើអំពើល្អ ទទួលបានជ័យជំនះ ។ ឯលោកបាឡាត់ ធ្វើ អំពើអាក្រក់ទទួលបានការបរាជ័យ ។
- វីរៈរស ៖         បង្ហាញពីភាពអង្គអាចក្លាហាន ។
ឧទាហរណ៍ ៖   តួអង្គធនញ្ជ័យហ៊ានប្រឆាំងនឹងសេ្តច ប្រឆាំងនឹងសេដ្ឋី ពិសេសដៀលស្តេចចិន ។
- វិសេសរស៖   បង្ហាញអំពើមានលក្ខណៈ ល្អខុសប្លែកពីគេដែលមនុស្សជាច្រើនឹងកស្មានមិនដល់ ធ្វើមិនបាន ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងធនញ្ជ័យ តួអង្គធនញ្ជ័យរងាវធ្វើមាន់ឈ្មោលដើម្បីយករួចខ្លួន កុំឲ្យស្តេចយកទោសពៃរ៍, យកកូនមាន់មកជល់ជាមួយនឹងមាន់ធំ ។
- អច្ឆិរយរស ៖ បង្ហាញពីភាពអស្ចារ្យ ដែលមនុស្សធម្មតាពិបាក នឹងធ្វើ ឬធ្វើមិនបាន ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងអាខ្វាក់អាខ្វិន តួអង្គទាំងពីរដាល់គ្នារហូតដល់ ភ្នែកភ្លឺ ហើយជើងខ្វិនទៅជាជើងល្អ ។
- នាដ្យរស ៖     បង្ហាញអំពីទុក្ខសោក ទុក្ខលំបាករបស់តួអង្គ ក្នុងជីវភាពរស់នៅតោកយ៉ាក និងទទួលការជិះជាន់កេងប្រវ័ញ្ចគ្រប់បែបយ៉ាង ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងស៊ីម អ្នកបរឡាន អ្នកនិពន្ធបង្ហាញពីទុក្ខសោករបស់កម្មករសំណង់ ដោយសារការកេងប្រវ័ញ្ច រំលោភលើសិទ្ធិពលកម្ម ។
គ. អត្ថន័យ ៖ និយាយអំពីខ្លឹមសារអត្ថបទ ឬរឿង ឬអត្ថបទដកស្រង់ ។ បង្ហាញ ពីតម្លៃនៃមូលន័យ ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងកុលាបប៉ៃលិន មានអត្ថន័យថា ៖
            - មិនប្រកាន់វណ្ណៈ
            - ត្រូវតែមានការតស៊ូក្នុងឆាកជីវិត
            - ត្រូវទទួលយកគំនិតខ្លួនទីពឹងខ្លួន
ឃ. តួអង្គ៖     ក្នុងរឿងនីមួយៗ តួអង្គសម្តែងមាន ៖
- តួអង្គឯក ៖     ជាតួអង្គសំខាន់ជាងគេនៅក្នុងរឿង ហើយមានសកម្មភាពច្រើននៅក្នុងរឿង ផងដែរ ។
- តួអង្គរង (ឬតួអង្គបន្ទាប់បន្សំ)៖ ជាតួអង្គដែលសំដែងបន្ទាប់ពីតួអង្គឯក ឬជាតួអង្គដែលសម្តែងក្រោយតួអង្គឯក ។
- តួអង្គរំលឹក ៖ តួអង្គដែលអ្នកនិពន្ធគ្រាន់តែធ្វើការរំឭកឈ្មោះ ប៉ុន្តែពុំមានសកម្មភាពសំដែងក្នុងរឿង នោះឡើយ។
- តួអង្គថេរ និងអថេរ ៖
            + តួអង្គថេរ ៖ ជាតួអង្គដែលមានបុគ្គលិកលក្ខណៈមិនប្រែប្រួល ។
            ឧទាហរណ៍៖ តួអង្គធនញ្ជ័យ តែងតែប្រឆាំងជានិច្ចរាល់អំពើជិះជាន់ ។
            + តួអង្គអថេរ ៖ ជាតួអង្គដែលមានបុគ្គលិកលក្ខណៈប្រែប្រួល ។
            ឧទាហរណ៍ ៖ រឿងរៃ និងស្រមោច (តួអង្គរៃ) តែងតែមានបុគ្គលិកលក្ខណៈប្រែប្រួលតាំងពីដើមដល់ចប់ ។
ង. ទិដ្ឋភាពប្រវត្តិ
ក. ចំណងជើង ៖ គឺជាប្រធានបទនៃរឿង ឬអត្ថបទដែលអ្នកនិពន្ធរៀបចំឡើងដោយមានទំនាក់ ទំនងទៅនឹងសាច់រឿងសម្រាប់ទាញអារម្មណ៍អ្នកសិក្សា អ្នកអាន អ្នកស្តាប់ ឲ្យចង់ស្តាប់ ចង់តាមដានសាច់រឿង នីមួយៗនោះតាំងពីដើម រហូតដល់ចប់រឿង ។
ខ. ប្រភេទ ៖ អ្នកនិពន្ធចែករឿង ឬអត្ថបទទៅតាមប្រភេទ ប្រឌិតតថកថា និទានកថាប្រជាប្រិយ ឬ ប្រភេទអក្សរសិល្ប៍បុរាណ និង អក្សរសិល្ប៍សម័យទំនើប ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងធនញ្ជ័យ ជាប្រភេទអក្សរសិល្ប៍និទានកថាប្រជាប្រិយ ។
                        រឿងកុលាបប៉ៃលិន ជាប្រភេទអក្សរសិល្ប៍សម័យទំនើប ។
                        អត្ថបទល្បើកអង្គរវត្ត ជាប្រភេទអក្សរសិល្ប៍បុរាណ ។
គ. ប្រភព ៖ ជាទីកន្លែងកើតរឿង ។
ឧទាហរណ៍ ៖   រឿងកុលាបប៉ៃលិន កើតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ (ព្រោះមានឈ្មោះពិត ប៉ៃលិន ខេត្តបាត់ដំបង )។
ឃ. អ្នកនិពន្ធ ៖        រឿងខ្លះប្រាប់ឈ្មោះអ្នកនិពន្ធ និង រឿងខ្លះ ទៀតបង្ហាញពីប្រវត្តិអ្នកនិពន្ធ ។
ឧទាហរណ៍ ៖ រឿងសុផាត អ្នកនិពន្ធ ឈ្មោះ រឹម គីន ។
រឿងកុលាបប៉ៃលិន អ្នកនិពន្ធ ឈ្មោះ ញ៉ុក ថែម ។
រឿងផ្កាស្រពោន អ្នកនិពន្ធ ឈ្មោះ នូ ហាច ។
រឿង ស៊ឹម អ្នកបរឡាន អ្នកនិពន្ធ ឈ្មោះ អ៊ឹម ថុក ។
ង. ស្នាដៃ ៖ គេតែងតែសង្កេតឃើញរឿងខ្លះ បង្ហាញពីស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធ ។
ច. កាលបរិច្ឆេទ ៖ បង្ហាញពីថ្ងៃខែឆ្នាំ នៃការតាក់តែងរឿង ។
សំគាល់ ៖ អក្សរសិល្ប៍ប្រជាប្រិយខ្មែរ ពុំបានបង្ហាញឈ្មោះអ្នកនិពន្ធ និងការកំណត់របស់អ្នកនិពន្ធពិតប្រាកដឡើយ ។
សូមចុច Download ដើម្បីទាញយកអត្ថបទ «គម្រោងទូទៅនៃការសិក្សាអក្សរអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍» ទាំងមូល ។
អត្ថបទដោយ ៖ ផន សីហា

ថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យអក្សរសាស្ត្រខ្មែរណាមបូខេត្តឃ្លាំង សូមស្វាគមន៍ប្រិយមិត្ត

Thứ Tư, 6 tháng 2, 2013

គម្រោងទូទៅនៃការសិក្សាអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍

1 nhận xét: